Gaiman Neil - Cena
Gaiman Neil - Cena, Biblioteka, Gaiman Neil
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CENA
NEIL GAJMAN
(The Price)
przeł. Paulina Braiter
Włóczędzy i wagabundzi mają swoje znaki, które zostawiają na słupach bram, drzewach i
drzwiach, informując swych pobratymców o tym, jacy ludzie mieszkają w domach i na farmach.
Podejrzewam, że koty także muszą stosować podobne znaki. Jak inaczej wyjaśnić, czemu tak wiele
zjawia się w ciągu roku pod naszymi drzwiami, wygłodniałych, zapchlonych i porzuconych?
Przyjmujemy je, pozbywamy się pcheł i kleszczy, karmimy i zabieramy do weterynarza.
Płacimy za szczepienia i, o hańbo, każemy je kastrować.
One zaś zostają z nami: kilka miesięcy, rok, a czasem na zawsze.
Większość zjawia się w lecie. Mieszkamy na wsi, dokładnie w takiej odległości od miasta,
by jego mieszkańcy porzucali zwierzęta akurat w naszej okolicy.
Nigdy nie zdarzyło się nam mieć więcej niż osiem kotów; rzadko miewamy mniej niż trzy.
Aktualna kocia populacja w naszym domu wygląda następująco: Hermiona i Strączek, bura i
czarna, szalone siostry, mieszkające w mym gabinecie na strychu i nie mieszające się z resztą
pospólstwa; Śnieżynka, błękitnooka długowłosa biała kotka, która całe lata żyła na swobodzie w
lesie, nim w końcu zrezygnowała z wolności, przedkładając nad nią miękkie kanapy i łóżka; i
wreszcie ostatnia, ale i największa, Mufka, przypominająca poduszkę, długowłosa szylkretowa
córka Śnieżynki, pomarańczowo-czarno-biała, którą znalazłem jako maleńkie kociątko w naszym
garażu, podduszoną i niemal martwą, z głową wsuniętą w starą siatkę do badmintona, i która
zaskoczyła nas nie umierając, lecz wyrastając na najpoczciwszego kota, jakiego zdarzyło mi się
poznać.
No i jest jeszcze czarny kot, który nie ma innego imienia. Nazywamy go Czarnym Kotem.
Zjawił się u nas niecały miesiąc temu. Z początku nie zorientowaliśmy się, że chce u nas
zamieszkać. Wyglądał zbyt dobrze jak na bezpańskie zwierzę, był zbyt stary i żwawy jak na
porzuconego. Przypominał małą panterę. Poruszał się niczym plama ciemności.
Pewnego dnia , latem, dostrzegłem go przyczajonego na zrujnowanej werandzie: na oko
ośmio-dziewięcioletniego kocura o zielonych oczach, bardzo przyjaznego i bardzo spokojnego.
Uznałem, że pewnie należy do jakiegoś rolnika, bądź rodziny z sąsiedztwa.
Wyjechałem na kilka tygodni, aby skończyć książkę, a kiedy wróciłem, on nadal siedział na
werandzie, na starym kocim posłaniu, które znalazło mu jedno z dzieci. Zmienił się jednak niemal
nie do poznania. Cos wyszarpało mu całe kępki futra, szarą skórę pokrywały głębokie zadrapania.
Czubek jednego ucha miał odgryziony, pod okiem ziała głęboka rana, stracił też kawałek wargi.
Wyglądał na zmęczonego i wychudzonego.
Zabraliśmy Czarnego Kota do weterynarza, który zapisał mu antybiotyki. Podawaliśmy mu
je co wieczór wraz z miękkim kocim jedzeniem.
Zastanawialiśmy się, z czym walczył. Ze Śnieżynką, naszą piękną, drapieżną, białą
królową? Z szopami? Oposem o ostrych zębach i szczurzym ogonie?
Co noc zadrapania stawały się coraz poważniejsze – jednego dnia jego bok pokrywały
świeże ukąszenia; następnego brzuch przecinały krwawe ślady szponów.
Wtedy zabrałem go do piwnicy, aby doszedł do siebie obok pieca i stosu kartonów. Był
zdumiewająco ciężki, kiedy podniosłem go i zataszczyłem na dół wraz z koszykiem i kuwetą oraz
wodą i jedzeniem. Zamknąłem za sobą drzwi. Gdy wyszedłem z piwnicy, musiałem obmyć
zakrwawione ręce.
Został tam cztery dni. Z początku był zbyt słaby, by jeść. Rana pod okiem niemal go
oślepiła. Kuśtykał i wlókł się powoli; ze skaleczonej wargi ściekała żółta ropa.
Schodziłem tam każdego ranka i wieczora. Karmiłem go i podawałem mu antybiotyki
zmieszane z karmą z puszki. Przemywałem najgorsze rany i przemawiałem do niego. Miał
rozwolnienie, i choć co dzień zmieniałem mu żwirek, w piwnicy cuchnęło pod niebiosa.
Cztery dni, które Czarny Kot spędził w piwnicy, były dla nas niedobrym okresem:
najmłodsze dziecko pośliznęło się w wannie, uderzyło w głowę i niemal utonęło. Dowiedziałem się,
że projekt, który bardzo mnie interesował – adaptacja powieści “Lud in the Mist” Hope Mirrlees dla
BBC – został skreślony i pojąłem, iż brak mi sił, by od początku proponować go innym sieciom
bądź mediom. Córka wyjechała na letni obóz i natychmiast zaczęła przysyłać do domu serię
rozdzierających listów i kartek, pięć-sześć dziennie, błagając abyśmy ją zabrali. Syn pokłócił się z
najlepszym przyjacielem, do tego stopnia, że w ogóle nie odzywali się do siebie. A któregoś
wieczoru, wracając do domu, żona wpadła na sarnę, która wybiegła na drogę. Sarna zginęła,
samochód nadawał się do generalnego remontu, a żona skaleczyła się w skroń nad okiem.
Czwartego dnia kot krążył niecierpliwie po piwnicy, stąpając ostrożnie pomiędzy stosami
książek i komiksów, pudłami listów i kaset, obrazkami, prezentami i stertami śmieci. Zamiauczał,
żądając, by go wypuścić, i w końcu zrobiłem to niechętnie.
Natychmiast wrócił na werandę i przespał tam resztę dnia.
Następnego ranka jego boki pokrywały nowe głębokie zadrapania. Na drewnianej podłodze
werandy leżały rozrzucone kępki czarnego kociego futra – jego futra.
Tego dnia otrzymaliśmy list od córki mówiący, że obóz nie jest taki zły i chyba przetrwa
tam kilka dni. Syn i jego przyjaciel pogodzili się, choć nigdy nie dowiedziałem się, o co im poszło –
karty kolekcjonerskie, gry komputerowe, Gwiezdne Wojny czy może Dziewczynę. Dyrektor z
BBC, który zawetował mój projekt, został oskarżony o przyjmowanie łapówek (no, “podejrzanych
pożyczek”) od niezależnej firmy producenckiej i odesłany do domu na stałe zwolnienie. Jego
następczynią, co odkryłem z radością, otrzymawszy od niej faks, była kobieta, która jako pierwsza
zaproponowała mi tę adaptację.
Zastanawiałem się, czy znów nie zanieść Czarnego Kota do piwnicy, ale postanowiłem, że
zamiast tego spróbuję odkryć, jakie to zwierzę co noc odwiedza nasz dom, a potem ustalić plan
działania – może ustawić pułapki?
Moja rodzina na każde święta i urodziny obdarowuje mnie najróżniejszymi gadżetami,
kosztownymi zabawkami, które miło łechcą mą próżność, lecz potem rzadko opuszczają pudła.
Między innymi można wśród nich znaleźć urządzenie do liofilizacji żywności, elektryczny nóż,
maszynę do pieczenia chleba i zeszłoroczny prezent: noktowizyjną lornetkę. W Boże Narodzenie
włożyłem do niej baterie i, zbyt niecierpliwy,by czekać na nadejście nocy, zacząłem krążyć w
mroku po piwnicy, ścigając grupkę wyimaginowanych Clarice Starling (ostrzeżono cię, byś nie
zapalał światła; mogłoby to uszkodzić noktowizor, i być może także twoje oczy). Potem schowałem
urządzenie z powrotem do pudełka, i wciąż tkwiło w gabinecie obok kartonu pełnego kabli
komputerowych i zapomnianych drobiazgów.
Pomyślałem, że jeśli owo stworzenie, pies, kot, szop czy co tam jeszcze, zobaczy mnie
siedzącego na werandzie, być może nie podejdzie bliżej, toteż zabrałem krzesło do garderoby, nieco
tylko większej od szafy i wyglądającej wprost na werandę, i kiedy wszyscy w domu usnęli,
wyszedłem na dwór, by pożegnać się z Czarnym Kotem.
Ten Kot, powiedziała moja żona kiedy zjawił się u nas po raz pierwszy, to prawdziwa
osoba. I rzeczywiście, w jego wielkim, lwim pysku kryło się coś ludzkiego: w jego szerokim,
czarnym nosie, zielonożółtych oczach, zębatej, lecz przyjaznej mordce (z prawego kącika wciąż
ściekała bursztynowa ropa).
Pogłaskałem go po głowie, podrapałem pod brodą i życzyłem dobrej nocy. Potem wróciłem
do środka i zgasiłem światło na werandzie.
Siedziałem w fotelu, w pogrążonym w ciemności domu z noktowizyjną lornetką na
kolanach. Włączyłem już noktowizor i z jego okularu dobywała się wąska smużka zielonego
światła.
Czas mijał w ciemności.
Eksperymentowałem z lornetką, przyzwyczajając się do oglądania świata w odcieniach
zieleni. Ze zgrozą odkryłem, jak wiele owadów kłębi się w nocnym powietrzu – zupełnie jakby
świat nocy był czymś w rodzaju koszmarnej zupy, pełnej życia. Potem opuściłem lornetk
i
spojrzałem na głębokie czernie i granaty nocy, puste, spokojne i ciche.
1 W oryginalnym tłumaczeniu “latarkę”, ale moim zdaniem to pomyłka, więc ją poprawiłem (PIOTREKMAG);
Mijał czas. Z trudem powstrzymywałem się przed zaśnięciem, odpychając od siebie
marzenia o kawie i papierosach, mych dwóch porzuconych nałogach. Każdy z nich pomógłby mi
teraz. Jednakże nim osunąłem się dość głęboko w świat snów i marzeń, ocknąłem się gwałtownie
na dźwięk donośnego skowytu z ogrodu. Gwałtownie uniosłem lornetkę i przeżyłem zawód: to była
tylko Śnieżynka, biała kotka, śmigająca przez ogród niczym promień zielonkawobiałego światła. Po
sekundzie zniknęła w lesie po lewej stronie domu.
Właśnie miałem ponownie usadowić się wygodnie w fotelu, gdy przyszło mi do głowy, że
warto by sprawdzić, co tak spłoszyło kotkę. Zacząłem więc uważnie badać wzrokiem okolicę w
poszukiwaniu dużego szopa, psa lub złośliwego oposa. I rzeczywiście, coś zbliżało się w stronę
domu. Widziałem to wyraźnie przez lornetkę, jasno jak w dzień.
To był diabeł.
Nigdy dotąd nie oglądałem diabła i choć w przeszłości pisałem o nim, to gdyby ktoś pytał,
musiałbym przyznać, że w sumie w niego nie wierzyłem. Był dla mnie wymyśloną postacią,
tragiczną i miltonowską. Jednakże stwór zbliżający się drogą nie przypominał Lucyfera Miltona. To
był diabeł.
Serce zaczęło walić mi w piersi tak mocno, że aż bolało. Miałem nadzieję, że mnie nie
widać, że jestem dobrze ukryty w domu, za szybą.
Postać maszerująca drogą zamigotała i uległa zmianie. W jednej chwili była mroczna i rosła
jak minotaur, w następnej szczupła i kobieca, w kolejnej stała się pokrytym bliznami kotem,
wielkim, szarozielonym dzikim kotem, którego pysk wykrzywiała wściekłość.
Na moją werandę prowadzą schody, cztery białe, drewniane stopnie, które już dawno
powinienem był pomalować (wiedziałem, że są białe, choć przez moją lornetkę wydawały się
zielone, podobnie jak wszystko, co je otaczało). U stóp owych stopni diabeł przystanął i zawył coś,
czego nie zrozumiałem, trzy, może cztery słowa w jękliwym, skowyczącym języku, z pewnością
starym i zapomnianym już w czasach, gdy Babilon był jeszcze młody. A choć go nie zrozumiałem,
poczułem, że na ów dźwięk włosy mi się jeżą na karku.
I wtedy usłyszałem, stłumiony przez szklana zaporę, lecz wciąż słyszalny niski pomruk,
wyzwanie. Czarna postać zeszła chwiejnie po schodach, oddalając się ode mnie w stronę diabła. W
tych dniach Czarny Kot nie poruszał się już jak pantera; potykał się i kołysał niczym marynarz,
który niedawno zszedł na ląd.
Diabeł był teraz kobietą. Odezwała się do kota, mówiąc łagodnie, kojąco, w języku
przypominającym francuski, i wyciągnęła ku niemu rękę. Natychmiast zatopił w niej zęby. Jej
wargi wykrzywiły się i splunęła na niego.
I wtedy kobieta zerknęła na mnie. Jeśli nawet do tej pory wątpiłem, czy naprawdę jest
diabłem, zyskałem pewność. Jej oczy błysnęły czerwonym ogniem, a przecież przez noktowizor nie
można ujrzeć czerwieni, jedynie odcienie zieleni. Diabeł dostrzegł mnie przez okno. Zobaczył
mnie. Ani przez moment w to nie wątpiłem.
Grafika: Dorian Cleavenger
2 W oryginale jest inna, ale ta mi się bardziej podoba. (PIOTREKMAG)
Diabeł poruszył się i skręcił. Teraz przypominał szakala, stwora o płaskim pysku, wielkiej
głowie i byczym karku, coś pośredniego pomiędzy hieną, a dingo. W jego sparszywiałym futrze
wiły się robaki. Powoli zaczął wspinać się po schodach.
Czarny Kot skoczył na niego i po sekundzie tarzali się już po ziemi, jedna splątana masa,
poruszająca się szybciej niż potrafiło dostrzec moje oko.
Wszystko to działo się w ciszy.
A potem w oddali rozległ się cichy ryk – w dali, po wiejskiej drodze u wylotu podjazdu z
grzmotem przetoczyła sie nocna ciężarówka. Przez szkła noktowizora jej reflektory płonęły jasno,
niczym zielone słońca. Powoli opuściłem lornetkę i ujrzałem tylko ciemność oraz łagodny, żółty
blask świateł, a potem czerwień świateł stop, które znów zniknęły w nicości.
Kiedy ponownie uniosłem noktowizor, nie miałem już czego oglądać. Na schodach pozostał
tylko Czarny Kot, patrzący w niebo. Skierowałem lornetkę w górę i ujrzałem, jak coś odlatuje,
może sęp albo orzeł. A potem wleciało między drzewa i zniknęło.
Wyszedłem na werandę, podniosłem Czarnego Kota i zacząłem go głaskać, mówiąc
łagodne, kojące słowa. Gdy się zbliżyłem, miauknął żałośnie, po chwili jednak zasnął mi na
kolanach, a ja ułożyłem go w koszyku i wróciłem na górę do łóżka, by także położyć się spać.
Rankiem ujrzałem, że moja koszula i dżinsy pokrywa zaschnięta krew.
Było to tydzień temu.
Istota, która przychodzi do mojego domu, nie zjawia się każdej nocy. Przychodzi jednak
niemal codziennie. Można to poznać po pokrywających kota ranach i bólu, jaki dostrzegam w jego
lwich oczach. Stracił już władzę w lewej przedniej łapie, jego prawe oko zamknęło się na dobre.
Zastanawiam się, czym sobie zasłużyliśmy na Czarnego Kota. Zastanawiam się, kto go
przysłał. I, przerażony i samolubny, zastanawiam się też, jak wiele jeszcze zniesie.
“FENIX” NR 04 (104) 2001 STRONY: 63-68.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]