Gazeta Prawna - Wielka ...
Gazeta Prawna - Wielka Encyklopedia Małego Przedsiębiorcy - Jak to zrobić... 04 - Zorganizowanie firmy,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ENCYKLOPEDIA
MAŁEGO PRZEDSIĘBIORCY
4
Jak to zrobić...
■
Forma prawna fi rmy
Czy dla wybranej działalności gospodarczej najlepszy będzie status
osoby fizycznej czy prawnej
Jak wybrać dla naszej firmy optymalną formę prawną
■
Spółki osobowe i kapitałowe
Spółka cywilna, jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna,
z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna
Jak działają spółki osobowe i kapitałowe
■
Rejestracja fi rmy
Co musi zrobić osoba fi zyczna rozpoczynająca działalność gospodarczą
Jak zarejestrować spółkę cywilną, jawną komandytową,
komandytowo-akcyjną, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjną
■
Rachunkowość i podatki
Jakie są formy podatku od dochodu z działalności gospodarczej
Jak rozliczać koszty i podatek dochodowy od osób prawnych
Jak prowadzić księgi rachunkowe
PIENIĄDZE
UMOWY
PROCEDURY
PODATKI
PRACOWNICY
Wielka
Zorganizowanie fi rmy
2
zeszyt
4
1
Forma
prawna firmy
Jak wybrać dla firmy optymalną formę prawną
Poza wytypowaniem rodzaju działalności, który może
nam zagwarantować sukces, niezwykle istotny jest wybór formy,
w jakiej będziemy prowadzić tę działalność. Przepisy prawne dają
tu duże pole do wytypowania interesującej nas formy, zwłaszcza
w przypadku małego przedsiębiorstwa.
SAMODZIELNIE LUB WSPÓLNIE
Co prawda prowadzenie działalno-
ści w formie spółki jest wskazane
przede wszystkim dla osób, które
chcą działać grupowo, ale w przy-
padku większości spółek o statusie
osób prawnych nie ma przeszkód,
by spółkę założyła jedna osoba fi-
zyczna. Z kolei osoby, które chcą
działać wespół, a przy tym pozo-
stać przy prostszej formie księgo-
wości, jaka gwarantowana jest
osobom fizycznym, mogą wybrać
spółkę cywilną, a nawet spółkę
jawną, z tym że taką spółkę muszą
założyć co najmniej dwie osoby.
ności na własny rachunek, rozszerze-
niu jej zakresu lub zmianie branży, musi
decyzję poprzedzić dokładną analizą.
W dwóch przynajmniej kategoriach. Po
pierwsze – na ile realne jest, by dany
projekt zakończył się sukcesem. Po dru-
gie, jakie siły i środki zaangażować
i skąd je wziąć. Przy działalności na dużą
skalę potencjalny inwestor ma dziś do
dyspozycji długą listę doradców, którzy
takie analizy przeprowadzą fachowo
i dogłębnie. Natomiast w przypadku ma-
łej firmy trzeba to uczynić we własnym
zakresie. Poza tym dla ostatecznego suk-
cesu przedsięwzięcia niezwykle istotny
jest wybór formy, w jakiej prowadzić bę-
dziemy tę działalność.
ność jest regulowana przez ustawę o po-
datku dochodowym od osób prawnych
i ustawę o rachunkowości. Spółki prawa
handlowego muszą bowiem w większości
prowadzić specjalne księgi rachunkowe.
W przypadku spółek kapitałowych (spół-
ka z ograniczoną odpowiedzialnością
i spółka akcyjna) zawsze, natomiast
w przypadku spółek osobowych (np. spół-
ka jawna oraz partnerska) w przypadku
osiągania przychodów przekraczających
rocznie równowartość 800 tys. euro.
Ostateczna decyzja o wyborze jednej
ze spółek kwalifikowanych do osób
prawnych, jako formy prowadzenia dzia-
łalności gospodarczej, ma więc spore
konsekwencje finansowe w zakresie
kosztów prowadzonej działalności. O ile
bowiem księgę przychodów i rozchodów
można prowadzić bez trudu we własnym
zakresie – lub za kilkaset złotych mie-
sięcznie zlecić biuru rachunkowemu –
o tyle prowadzenie ksiąg handlowych
jest na tyle skomplikowane, że trzeba al-
bo zatrudnić wykwalifikowaną księgo-
wą, albo wynająć biuro rachunkowe – za
opłatą już zdecydowanie wyższą.
Nim dojdziemy do ostatecznych kon-
kluzji w sprawie wyboru formy, w jakiej
poprowadzimy działalność, musimy po-
znać – przynajmniej w podstawowym
zakresie – specyfikę funkcjonowania
przedsiębiorcy w poszczególnych wa-
riantach prawnych.
biorca rejestruje się w ewidencji działal-
ności gospodarczej, zgłasza do ubezpie-
czenia społecznego i rozlicza z fiskusem.
Inny wariant polega na tym, że to je-
den z małżonków prowadzi
działalność
gospodarczą (definicje str. 23)
, a dru-
gi mu w tym pomaga. W tym układzie
także tylko małżonek prowadzący dzia-
łalność rejestruje się w ewidencji działal-
ności gospodarczej i rozlicza się z fisku-
sem, ale już do ubezpieczeń społecznych
zgłasza się i sam, i współmałżonka, któ-
ry ubezpieczony jest na zasadach osoby
współpracującej.
Kolejnym wariantem jest przypadek,
w którym i mąż i żona są przedsiębiorca-
mi. W tej sytuacji możliwe są jednak tak-
że różne rozwiązania. Pierwszym, jest
takie, w którym małżonkowie prowadzą
działalność niezależnie od siebie (każdy
jest przedsiębiorcą na własny rachunek).
W zakresie zobowiązań każdy z małżon-
ków winien zachować się jak w pierw-
szym z omówionych przypadków. Ewen-
tualny fakt prowadzenia działalności go-
spodarczej przez drugiego z małżonków
może mieć jedynie skutek w takiej posta-
ci, że może ograniczyć w pewnych przy-
padkach możliwość korzystania
z uproszczonych form opodatkowania
działalności (karta podatkowa, ryczałt).
Ponadto taki podział na dwie niezależne
firmy małżonków może być korzystny
w sytuacji, gdy zakres prowadzonej dzia-
łalności wyklucza łączenie jej z pośred-
Osoba fizyczna, osoba prawna
Przedsiębiorcy zakładającemu firmę
przepisy prawne dają duże pole do wyty-
powania interesującej nas formy. Firma
może bowiem mieć status osoby fizycz-
nej lub osoby prawnej.
UWAGA
DWA KODEKSY
Zasady działania spółek w Polsce
uregulowane są w dwóch aktach
prawnych: spółka cywilna w kodek-
sie cywilnym, natomiast w kodeksie
spółek handlowych pozostałe spółki,
czyli: jawna, partnerska, komandyto-
wa, komandytowo-akcyjna, z ograni-
czoną odpowiedzialnością i akcyjna.
Dlatego też te drugie określane są
często mianem spółek handlowych
Wariant rodzinny
Dla potrzeb małej firmy, zwłaszcza
w pierwszym okresie działalności, z pew-
nością najbardziej korzystne jest funkcjo-
nowanie na zasadach osoby fizycznej,
z tym że, w zależności od konkretnych
potrzeb, można wybrać jeden z wielu wa-
riantów. Jeśli zdecydujemy się na prowa-
dzenie firmy rodzinnej, podstawowym
rozwiązaniem będzie sytuacja, w której
jeden z małżonków prowadzi działalność
gospodarczą, nie korzystając przy tym
z pomocy innych członków rodziny. W ta-
kim przypadku tylko małżonek-przedsię-
Osobowość prawną mają wszelkiego
rodzaju spółki – od spółki partnerskiej
i z ograniczoną odpowiedzialnością po-
czynając, a na spółce akcyjnej kończąc.
Działalność tych spółek uregulowana jest
przepisami kodeksu spółek handlowych.
Muszą być one zgłaszane do Krajowego
Rejestru Przedsiębiorstw w sądzie. Nato-
miast na gruncie podatkowym ich działal-
PROCEDURY
K
ażdy, kto myśli o rozpoczęciu działal-
JAK TO ZROBIĆ...
Zorganizowanie firmy
3
nictwem ubezpieczeniowym w formie
agenta ubezpieczeniowego. Wówczas
bowiem jeden z małżonków może ogra-
niczyć działalność gospodarczą do agen-
cji, a resztę biznesu przejąć do odrębnej
firmy drugi z małżonków.
Małżonkowie mogą także prowadzić
firmę wspólnie. Możliwe to jest bądź po-
przez formalne podpisanie umowy spół-
ki albo bez sporządzania takiej umowy.
W tym pierwszym przypadku można
ustanowić inny podział dochodu niż pół
na pół. W drugim – automatycznie przyj-
muje się, że przychody, dochody, koszty
itd. dzielone są po połowie. Niezależnie
od przyjętego rozwiązania, każdy z mał-
żonków musi być przedsiębiorcą, czyli
dokonać wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej itd.
Firma rodzinna może też działać w in-
nym układzie pokrewieństwa. Wariant
pierwszy – działalność gospodarczą pro-
podstawę do rozliczania się z fiskusem
z podatku dochodowego. Po drugie –
małżonkowie prowadzą działalność
wspólnie (najlepiej w formie spółki cy-
wilnej) i zatrudniają dziecko (dzieci).
O ile bowiem małżonek nie może zatrud-
nić w spółce cywilnej współmałżonka,
o tyle nie ma przeszkód, by zatrudnić peł-
noletnie dziecko. I to zarówno na podsta-
wie kodeksowej umowy o pracę jak i cy-
wilnych umów (zlecenia, o dzieło itd.).
W takim przypadku rozliczenie odbywa
się na zasadach spółki cywilnej, a wyna-
grodzenie dziecka jest kosztem uzyska-
nia przychodów. Podlega ono obowiąz-
kowemu ubezpieczeniu społecznemu na
zasadach pracownika.
Już z tej swoistej specyfikacji wynika,
jak obszerna jest to materia możliwości
i jak wielkie pole do popisu, by określoną
sytuację prawno-podatkową dostosować
do potrzeb rodziny. A jeszcze bardziej
łącznej, obejmującej majątek wspólników
spółki cywilnej (jest to własność do niepo-
dzielnej ręki, która nie może być dzielona
w czasie działania spółki). Wszystkie bo-
wiem spółki handlowe bez względu na to,
czy osobowe, czy kapitałowe mają
pod-
miotowość prawną (definicje str. 23)
.
Oznacza to, że mogą nabywać prawa i za-
ciągać zobowiązania, a także wolno im po-
zywać i być pozywanymi, w przeciwień-
stwie do spółek cywilnych, które same nie
są dziś przedsiębiorcą, a tylko umową
przedsiębiorców wpisanych do ewidencji
działalności gospodarczej, zaś osobami
prawnymi są tylko spółki kapitałowe.
Nie bez znaczenia przy wyborze formy
prawnej spółki, którą mają zawiązać oso-
by startujące w biznesie, będzie też moż-
liwy do przyjęcia sposób opodatkowania,
a także co nie mniej ważne metoda pro-
wadzenia rachunkowości. Trzeba bo-
wiem pamiętać, że zgodnie z przepisami
ustawy o rachunkowości nie tylko osoby
fizyczne, ale i spółki cywilne osób fizycz-
nych, spółki jawne osób fizycznych oraz
spółki partnerskie nie muszą prowadzić
pełnej rachunkowości do czasu osiągnię-
cia obrotów sięgających 800 tys. euro.
i
Wybór formy spółki
Warto się zastanowić, w zależności od planowanej skali przedsięwzięcia,
czy nie wybrać którejś z form handlowych spółek osobowych
wadzi tylko jeden z małżonków, a osobą
współpracującą jest inny członek rodziny,
np. syn. W takim przypadku tylko małżo-
nek prowadzący działalność gospodarczą
jest przedsiębiorcą, ze wszelkimi tego
konsekwencjami (obowiązki rejestracyj-
ne, a w przypadku działalności agenta
ubezpieczeniowego – licencja). Nato-
miast współpracujący członek rodziny
podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu
społecznemu na zasadzie osoby współ-
pracującej. Wariant drugi – działalność
gospodarczą prowadzą wspólnie rodzice
i dzieci (w różnych układach, od sytuacji
jeden plus jeden do sytuacji dwoje plus
kilkoro). W tym układzie możliwe są
dwie podstawowe sytuacje. Po pierwsze
– każdy z udziałowców takiego biznesu
skomplikowana mapa zależności powsta-
nie, gdy uwzględnić tu wszystkie niuanse
związane z obowiązkami rejestracyjnymi,
podatkowymi czy z zakresu ubezpieczeń
społecznych i zdrowotnych. Ba, idźmy da-
lej i dopowiedzmy, że wybrany wariant
prowadzenia rodzinnego biznesu nie mu-
si być wariantem stałym. W trakcie pro-
wadzenia działalności gospodarczej moż-
liwa jest bowiem zmiana formy prowa-
dzonej działalności, tak, by jak najbar-
dziej dostosować ją do potrzeb rodziny.
Spółka cywilna
Spółka taka nie jest przedsiębiorcą,
a tylko umową co najmniej dwóch przed-
siębiorców (w najprostszej wersji wpisa-
nych do gminnej ewidencji działalności
gospodarczej). Umowa taka nie musi być
pisemna, ale dobrze jest zawrzeć ją w tej
formie dla celów dowodowych.
Zgodnie z kodeksem cywilnym przez
umowę spółki wspólnicy zobowiązują się
dążyć do osiągnięcia wspólnego celu go-
spodarczego przez działanie w sposób
oznaczony, w szczególności przez wnie-
sienie wkładów.
Umowa spółki powinna być stwier-
dzona pismem dla celów dowodowych.
Jeżeli spółka została zawarta na czas
nieoznaczony, każdy wspólnik może
z niej wystąpić wypowiadając swój
udział na trzy miesiące naprzód na ko-
niec roku obrachunkowego.
Z ważnych powodów wspólnik może
wypowiedzieć swój udział bez zachowa-
nia terminów wypowiedzenia, chociażby
spółka była zawarta na czas oznaczony.
Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne.
Jeżeli mimo istnienia przewidzianych
w umowie powodów rozwiązania spółki
trwa ona nadal za zgodą wszystkich
wspólników, poczytuje się ją za przedłu-
żoną na czas nieoznaczony.
Wariant dla wspólników
Rozpoczynający działalność gospodar-
czą mają spory wybór, jeżeli chodzi o for-
mę prawną, szczególnie gdy chcą prowa-
dzić przedsiębiorstwo w dwie lub kilka
osób. Najprostsza i najtańsza na początek
jest zawsze spółka cywilna, uregulowana
przepisami kodeksu cywilnego.
Kiedy jednak przedsiębiorcy prowa-
dzący firmę w ten sposób zorganizowaną
zaczną mieć przez dwa lata z rzędu obro-
ty nie mniejsze niż 800 tys. euro, muszą
przekształcić swoją spółkę cywilną w jaw-
ną. Warto się więc zastanowić w zależno-
ści od planowanej skali przedsięwzięcia,
czy nie lepiej od razu wybrać którąś z han-
dlowych spółek osobowych (np. jawną
lub komandytową) albo może nawet spół-
kę z ograniczoną odpowiedzialnością
(jest to jedna z dwóch obok akcyjnej spół-
ek kapitałowych). Tym bardziej że ci, któ-
rzy zdecydują się choćby na spółkę jawną,
nie będą mieli problemu współwłasności
UWAGA
WYPOWIEDZENIE
W SPÓŁCE CYWILNEJ
Z ważnych powodów wspólnik może
wypowiedzieć udział bez zachowania
terminów wypowiedzenia, choćby
spółka była zawarta na czas oznaczony
powinien występować w roli przedsię-
biorcy, z wszelkimi tego konsekwencjami
(obowiązki rejestracyjne, a w przypadku
działalności agenta ubezpieczeniowego –
licencja), a dla prowadzenia biznesu za-
warta jest spółka cywilna, umowa, która
przewiduje wysokość udziałów poszcze-
gólnych wspólników. Udziały te stanowią
czytaj też
■
O rozliczaniu kosztów i podatków
w ogóle piszemy na str. 15–23
➤
4
zeszyt
4
Można zastrzec, że spadkobiercy
wspólnika wejdą do spółki na jego miej-
sce. W wypadku takim powinni oni
wskazać spółce jedną osobę, która bę-
dzie wykonywała ich prawa. Dopóki to
nie nastąpi, pozostali wspólnicy mogą
sami podejmować wszelkie czynności
w zakresie prowadzenia spraw spółki.
Z ważnych powodów każdy wspólnik
może żądać rozwiązania spółki przez sąd.
JAK TO ZROBIĆ...
Chcemy rozpocząć działalność gospodarczą. Na początek w niewiel-
kim zakresie, wykorzystując pomoc rodziny.
Wybierając formę prawną najpierw decydujemy, czy bę-
dziemy działać jako osoba fizyczna, czy jako osoba prawna. Jednoosobo-
wo czy w formie spółki.
W praktyce spółka cywilna najlepiej nadaje się do prowadzenia przedsię-
biorstw rodzinnych. A spółka jawna polecana jest w sytuacji, gdy zakres
prowadzonej działalności jest na tyle duży, że forma spółki cywilnej może
stać się barierą – przede wszystkim w zakresie wiarygodności.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest optymalnym rozwiązaniem
w sytuacji, gdy mamy prowadzić działalność o różnorodnym charakterze,
a na dodatek wymaga ona dużego kapitału.
W praktyce zdecydowana większość osób zaczyna działalność od firmy jed-
noosobowej, czyli jest osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność
gospodarczą wyłącznie we własnym imieniu i na własne ryzyko. Taka oso-
ba, pod spełnieniu wszystkich obowiązków rejestracyjnych, ma otwarte
pole do zmiany formy działalności, przede wszystkim do korzystania z po-
mocy rodziny lub łączenia się z innymi przedsiębiorcami w spółki osobowe:
cywilną lub jawną. Może też bez trudu przekształcić swoją działalność
w spółkę kapitałową.
Spółka z o.o.
Jeśli działalność gospodarcza ma być
prowadzona na dużą skalę, najlepszą
formą dla prowadzenia takiej działalno-
ści wydaje się spółka z ograniczoną od-
powiedzialnością.
Głównym atutem spółki z o.o. jest
ograniczenie odpowiedzialności wspólni-
ków do wysokości wniesionych wkładów
(stąd nazwa spółki), choć tak naprawdę
nie odpowiedzialność spółki, ale odpo-
wiedzialność wspólników jest ograniczo-
na do tych granic, bo spółka odpowiada
do wysokości całego swojego majątku.
Spółka z ograniczoną odpowiedzial-
nością jest spółką kapitałową, czego
konsekwencją jest możliwość – w przeci-
wieństwie do spółek osobowych – jej
funkcjonowania także wówczas, gdy za-
kłada ją jeden wspólnik. Ma to ogromne
znaczenie w przypadku agentów ubez-
pieczeniowych, którzy chcą rozliczać się
z fiskusem i ZUS-em jako pracownicy,
a nie przedsiębiorcy.
By założyć spółkę z ograniczoną odpo-
wiedzialnością, trzeba zawrzeć umowę.
Następnie wspólnicy powinni wnieść
wkłady na pokrycie całego kapitału zakła-
dowego, a w razie objęcia udziału za cenę
wyższą od wartości nominalnej – także
wnieść nadwyżki. Potem trzeba powołać
zarząd i radę nadzorczą lub komisję rewi-
zyjną, jeżeli wymaga tego ustawa lub
umowa spółki. Na koniec należy dokonać
wpisu do rejestru sądowego.
Spółką jawną jest spółka osobowa,
która prowadzi przedsiębiorstwo pod
własną firmą i nie jest inną spółką han-
dlową. Umowa spółki powinna być za-
warta na piśmie pod rygorem nieważno-
ści. Firma działająca w formie spółki
jawnej powinna zawierać nazwiska lub
firmy (nazwy) wszystkich wspólników
albo nazwisko lub firmę (nazwę) jedne-
go albo kilku wspólników oraz dodatko-
we oznaczenie spółka jawna.
w której wobec wierzycieli za zobowią-
zania spółki co najmniej jeden wspólnik
odpowiada bez ograniczenia (komple-
mentariusz), a odpowiedzialność co naj-
mniej jednego wspólnika (komandyta-
riusza) jest ograniczona. Co do zasady,
jest to więc spółka osobowa, ale część
wspólników odpowiada w niej na zasa-
dach analogicznych jak udziałowcy spó-
łek kapitałowych. Ma ona wiele zalet,
ale jest mało popularna ze względu wła-
śnie na mieszany (osobowo-kapitałowy)
charakter, który wymaga znajomości
niuansów obu rodzajów spółek.
W przypadku spółki akcyjnej pewną
barierą może być to, że minimalny ka-
pitał spółki akcyjnej wynosi 500 tys. zł.
Oznacza to, że w praktyce osoby planu-
jące działalność o takim rozmiarze za-
równo przy zakładaniu firmy, jak i po-
tem przy jej obsłudze finansowo-po-
datkowej, zatrudniają odpowiednich
specjalistów.
Pozostaje jeszcze spółka komandyto-
wo-akcyjna. Łączy ona cechy spółki ko-
mandytowej (odpowiedzialność komple-
mentariusza) z akcyjną (wiarygodność
związana z wysokim kapitałem). Takie
spółki w Polsce należą jednak wciąż do
rzadkości, podobnie zresztą jak spółki
komandytowe w czystej postaci.
■
Inne spółki
Spółka partnerska, która jest bardzo
dogodną formą prowadzenia niektórych
rodzajów działalności gospodarczej, nie
jest dostępna dla wszystkich. Zgodnie
z kodeksem handlowym spółka partner-
ska może być utworzona tylko w celu
wykonywania wolnego zawodu w spół-
ce prowadzącej przedsiębiorstwo pod
własną firmą, a partnerami mogą w niej
być wyłącznie osoby uprawnione do wy-
konywania następujących zawodów: ad-
wokata, aptekarza, architekta, inżynie-
ra budownictwa, biegłego rewidenta,
brokera ubezpieczeniowego, doradcy
podatkowego, księgowego, lekarza, le-
karza stomatologa, lekarza weterynarii,
notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy
prawnego, rzecznika patentowego, rze-
czoznawcy majątkowego i tłumacza
przysięgłego.
Z kolei spółką komandytową jest spół-
ka osobowa mająca na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą,
Spółka jawna
Pewne zalety podstawowej spółki ka-
pitałowej (jaką jest spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością) z plusami najprost-
szej spółki osobowej (jaką jest spółka cy-
wilna) łączy w sobie spółka jawna.
W przeciwieństwie do spółki cywilnej
ma ona osobowość prawną, a ponadto
zasady jej funkcjonowania są bardziej
szczegółowo uregulowane (w kodeksie
spółek handlowych) niż spółki cywilnej
(w kodeksie cywilnym). Ponadto w prze-
ciwieństwie do spółki cywilnej, w spółce
jawnej majątek stanowi własność spółki,
a nie wspólników.
Spółka jawna jest przedsiębiorcą
w rozumieniu ustawy o swobodzie dzia-
łalności gospodarczej.
czytaj też
■
Więcej o spółkach – patrz str. 5–11
PROBLEM:
ROZWIĄZANIE:
JAK TO ZROBIĆ...
Zorganizowanie firmy
5
2
Spółki
osobowe i kapitałowe
Jak działają spółki osobowe i kapitałowe
Wszelkie spółki – od cywilnej począwszy, a na akcyjnej
skończywszy – zostały pomyślane jako sposób współdziałania
pozwalającego osiągać założone cele gospodarcze. Można więc powiedzieć,
że stanowią różne formy prawne, w jakich organizują się przedsiębiorcy.
Wybór określonej spółki zależy przede wszystkim od rodzaju i skali
przedsięwzięcia, lecz również od możliwości finansowych udziałowców.
ELEMENTY UMOWY S.C.
Koniecznie trzeba
– oznaczyć wspólników,
– określić wspólny cel gospodarczy
(nie musi to być prowadzenie
przedsiębiorstwa),
– wyznaczyć sposób, w jaki wspól-
nicy będą dążyli do osiągnięcia
tego celu (kodeks podaje przykła-
dowo wniesienie wkładów, choć
można zawiązać nawet spółkę
bezudziałową)
Warto określić również
– datę zawarcia umowy spółki,
– czas trwania spółki,
– zakres działalności według PKD,
jeżeli wspólnicy będą prowadzili
przedsiębiorstwo,
– wkłady (można wnieść gotówkę,
prawa – np. własność rzeczy,
świadczenie usług),
– podział zysku i uczestnictwo
w stratach (wolno zwolnić wspól-
nika z udziału w stratach, ale nie
w zyskach),
– kto będzie prowadził sprawy
spółki i reprezentował ją,
– okres obrotowy.
zakreślonych przez prawo – wolno
budować tak, by odpowiadały potrze-
bom konkretnych wspólników, to jednak
nie można zawiązać żadnej innej spółki
poza tymi, które zostały uregulowane
przez przepisy kodeksu cywilnego i ko-
deksu spółek handlowych. Innymi słowy
– istnieje zamknięty katalog spółek.
osoby fizyczne (Jan Iksiński), prawne
(np. spółki z o.o. czy fundacje) lub jed-
nostki organizacyjne bez
osobowości
prawnej (definicje str. 23)
, ale wyposa-
żone w zdolność prawną (np. handlowe
spółki osobowe – jawna, partnerska itd.).
Spółka cywilna powstaje z chwilą za-
warcia umowy.
Wiele spraw można uregulować ina-
czej niż proponuje k.c. Od woli wspólni-
ków zależy np. ustalenie proporcji udzia-
łów albo sposób reprezentacji. Jeżeli
przyszli wspólnicy nie stworzą własnych
reguł, to spółkę będą obowiązywały prze-
pisy kodeksowe. Nie można jednak zmie-
nić zasad solidarnej odpowiedzialności
wspólników czy niepodzielności ich ma-
jątku wspólnego (potocznie mówi się
o majątku spółki) w czasie trwania spółki.
Majątek wspólników w s.c. ma bowiem
charakter bezudziałowej wspólności łącz-
nej (wspólności do niepodzielnej ręki).
Spółka cywilna
Spółka cywilna tym różni się od pozo-
stałych, czyli spółek handlowych, że jest
jedynie umową (uregulowaną w kodek-
sie cywilnym, artykułami od 860 do
875), a nie ma przymiotu przedsiębiorcy.
Od początku 2001 r. przedsiębiorcami
mogą być jedynie wspólnicy s.c. Sama
spółka nie ma zdolności prawnej. Ozna-
cza to, że nie może we własnym imieniu
nabywać praw ani zaciągać zobowiązań.
Wolno jej natomiast być pracodawcą (po-
zwala na to art. 3 kodeksu pracy). A nie-
które przepisy prawa podatkowego (np.
art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, czy art. 11
ustawy o podatku akcyzowym) nadają jej
podmiotowość podatkową, czyniąc ją po-
datnikiem, płatnikiem, inkasentem.
W umowie spółki co najmniej dwaj
wspólnicy zobowiązują się dążyć do osią-
gnięcia wspólnego celu gospodarczego
przez działanie w sposób oznaczony,
w szczególności przez wniesienie wkła-
dów. Wspólnikami mogą być zarówno
Forma, nazwa
Umowa s.c. może mieć dowolną for-
mę, choć dobrze jest zawrzeć ją na pi-
śmie dla celów dowodowych.
Spółka cywilna nie ma firmy rozumia-
nej tak, jak definiują ją przepisy kodeksu
cywilnego, ponieważ nie jest przedsię-
biorcą. To każdy wspólnik-przedsię-
biorca działa pod firmą. Zupełnie czym
innym jest nazwa przedsiębiorstwa pro-
wadzonego przez wspólników w s.c., na-
wet gdyby zawierała nazwiska wspólni-
ków, choć może się składać wyłącznie
z elementów fantazyjnych.
spółki, do której żaden ze wspólników
nie wniesie żadnego wkładu.
Gdy wspólnikami są małżonkowie, nie
tylko ich prawa korporacyjne, czyli
przede wszystkim organizacyjne, lecz
również materialny aspekt praw udziało-
wych należą do ich majątków osobistych.
Jeśli wspólnikami są obydwoje i każde
wniosło własność lub inne prawa, to w tej
organizacji łączy ich inna współwłasność
niż majątkowa małżeńska.
DOPUSZCZALNE RODZAJE SPÓŁEK
Wkłady
Do spółki cywilnej można wnieść pie-
niądze, własność, inne prawa, świadcze-
nie usług czy pracę na rzecz spółki, jeśli
nie będzie ona tożsama z prowadzeniem
i reprezentowaniem spółki. Można oczy-
wiście łączyć różne rodzaje wkładów. Co
więcej, do powstania s.c. wystarcza zo-
bowiązanie się do wniesienia wkładów.
Dopuszczalne jest również zawiązanie
Udział w zyskach i stratach
Zasadą jest równy udział w zyskach
i stratach, niezależnie od rodzaju i war-
tości wkładu. W umowie spółki wolno
jednak inaczej ustalić te proporcje. Moż-
na nawet niektórych wspólników (ale ni-
gdy wszystkich) zwolnić od udziału
w stratach. Nie ma to wpływu na solidar-
ną odpowiedzialność za zobowiązania
spółki.
Można działać w formie spółek
osobowych, czyli w cywilnej, jaw-
nej, partnerskiej, komandytowej,
komandytowo-akcyjnej lub w spół-
kach kapitałowych, tzn. z ograni-
czoną odpowiedzialnością albo ak-
cyjnej.
➤
PROCEDURY
C
hociaż umowy spółek – w granicach
[ Pobierz całość w formacie PDF ]