Gene Wolfe - Księga Nowego ...
Gene Wolfe - Księga Nowego Słońca 3 - Miecz Liktora, Książki, Księga Nowego Słońca
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
GENE WOLFEMIECZ LIKTORAT�UMACZY�: ARKADIUSZ NAKONIECZNIKSCAN-DAL�Stosy ludzkich g��w nikn� w mglistej dali.Ja tak�e gasn�, wi�dn� jak kwiaty na ��ce.Lecz w ukochanych ksi��kach i zabawach dzieci,Powstan� znowu z martwych, by zakrzykn��: s�o�ce!�Osip MandelsztamROZDZIA� 1MISTRZ W DOMU �A�CUCH�W- W�osy przesi�k�y mi tym zapachem, Severianie - poskar�y�a si� Dorcas. - Kilka razy wchodzi�am pod wodn� kaskad� w tym ciep�ym kamiennym pokoju - nie wiem, czy pomieszczenia przeznaczone dla m�czyzn s� urz�dzone w taki sam spos�b - i zawsze, kiedy spod niej wychodzi�am, s�ysza�am, �e rozmawiaj� o mnie. Ciebie nazywa�y czarnym rze�nikiem i obrzuca�y ci� wieloma innymi wyzwiskami, kt�rych nie chc� powtarza�.- Nie ma w tym nic dziwnego - odpar�em. - Prawdopodobnie jeste� pierwsz� now� osob�, kt�ra zjawi�a si� tam od wielu miesi�cy, w zwi�zku z czym jest ca�kiem naturalne, �e wzbudzi�a� zainteresowanie, a te nieliczne kobiety, kt�re wiedz�, kim jeste�, chcia�y zaimponowa� innym, opowiadaj�c wymy�lone napr�dce historie. Je�eli o mnie chodzi, to ju� do tego przywyk�em. W czasie naszej w�dr�wki ty tak�e z pewno�ci� spotyka�a� si� z takim zachowaniem.- Rzeczywi�cie - przyzna�a, po czym usiad�a na parapecie otworu strzelniczego. W rozci�gaj�cym si� pod nami mie�cie zap�on�y lampy zawieszone przed niezliczonymi sklepikami, wype�niaj�c dolin� Acis ��t� po�wiat� podobn� do tej, jak� roztaczaj� wok� siebie rozwini�te �onkile, ale Dorcas nie zwr�ci�a na to uwagi.- Teraz rozumiesz, dlaczego prawa konfraterni nie zezwalaj� mi bym wzi�� sobie �on�, chocia� ja jestem got�w je z�ama�, jak ju� wielokrotnie ci powtarza�em, za ka�dym razem, kiedy pragn�a� to ode mnie us�ysze�.- Chcesz powiedzie�, �e by�oby dla mnie lepiej, gdybym mieszka�a osobno i odwiedza�a ci� tylko raz albo dwa w tygodniu lub te� czeka�a, kiedy ty zechcesz to uczyni�?- Zazwyczaj tak w�a�nie si� robi. Kobiety, kt�re dzisiaj o nas rozmawia�y, pr�dzej czy p�niej zrozumiej�, �e one, lub te� ich synowie albo m�owie, pewnego dnia mog� trafi� w moje r�ce.- Nie rozumiesz, �e to nie ma �adnego znaczenia? Chodzi o to, �e...Dorcas umilk�a, a kiedy przez d�u�sz� chwil� �adne z nas nie odezwa�o si� ani s�owem, wsta�a i z�o�ywszy r�ce za plecami zacz�a przechadza� si� po pokoju. Wzbudzi�o to m�j niepok�j, gdy� nigdy do tej pory tak si� nie zachowywa�a.- W takim razie, o co chodzi? - zapyta�em.- O to, �e w�wczas jeszcze nie by�a to prawda, teraz za� ju� ni� jest.- Czyni�em u�ytek ze Sztuki wsz�dzie, gdzie tylko nadarza�a si� sposobno��. Wykonywa�em wyroki s�d�w w miasteczkach i wioskach. Wielokrotnie obserwowa�a� mnie z okna, cho� nigdy nie chcia�a� wmiesza� si� w t�um, czemu zreszt� wcale si� nie dziwi�.- Nie patrzy�am - odpar�a.- Ale ja ci� widzia�em.- By�e� tak bardzo poch�oni�ty tym, co robisz, �e nie mog�e� zobaczy�, jak odwracam g�ow� albo zas�aniam oczy. Zazwyczaj przygl�da�am ci si�, kiedy wskakiwa�e� na szafot i w�wczas macha�am do ciebie. Wspaniale wygl�da�e�, dumny i prosty jak tw�j miecz. By�e� te� uczciwy w tym, co robisz. Pami�tam, jak kiedy� na szafot wyszed� razem z tob� jaki� urz�dnik i stali�cie tam we czw�rk�: ty, on, skazaniec i mnich. Tylko ty mia�e� uczciw� twarz.- W�tpi�, czy mog�a� j� widzie�, gdy� z pewno�ci� by�a zakryta mask�.- Nie musia�am jej widzie�, Severianie. Przecie� dobrze wiem, jak wygl�dasz.- Czy teraz wygl�dam inaczej?- Nie - przyzna�a niech�tnie - ale ja by�am tam, na dole. Widzia�am ludzi przykutych �a�cuchami do �cian tuneli. Kiedy dzi� wieczorem po�o�ymy si� do naszego mi�kkiego �o�a, b�dziemy spali nad ich g�owami. Powiadasz, �e ilu ich tam jest?- Oko�o tysi�ca sze�ciuset. Naprawd� uwa�asz, �e odzyskaliby wolno��, gdybym ich nie pilnowa�? Nie zapominaj, �e byli ju� tam, kiedy przybyli�my do miasta.Dorcas odwr�ci�a si� ode mnie, a jej ramionami wstrz�sn�� dreszcz.- Te tunele przywodz� mi na my�l masowy gr�b...- I s�usznie - odpar�em. - Archont m�g�by ich uwolni�, ale kto wskrzesi�by tych, kt�rym odebrali �ycie? Ty chyba nigdy nikogo nie straci�a�, prawda?Nie odpowiedzia�a.- Zapytaj �ony, matki i siostry ludzi, kt�rych cia�a za spraw� tych wi�ni�w zgni�y gdzie� w g�rach, czy Abdiesus powinien wypu�ci� wi�ni�w na wolno��.- Wystarczy, �e zapyta�am o to sam� siebie - odpar�a Dorcas i zdmuchn�a �wiec�.***Thrax przypomina zakrzywione ostrze wbite w serce g�r. Le�y w przew�eniu doliny Acis i pnie si� w g�r� rzeki a� do Zamku Acies. Harena, panteon oraz inne reprezentacyjne budowle zajmuj� p�aski teren mi�dzy zamkiem a murem (zwanym Capulusem), kt�ry przegradza w�sk� dolin� w jej ni�ej po�o�onej cz�ci. Prywatne budynki wspinaj� si� po stromych zboczach, wiele z nich zosta�o wykutych w ska�ach; st�d w�a�nie wzi�� si� jeden z licznych przydomk�w Thraxu - Miasto Bezokiennych Pokoi.Dobrobyt miasto zawdzi�cza swemu po�o�eniu na pocz�tku �eglownego odcinka rzeki. W�a�nie tutaj wszystkie towary wysy�ane w g�r� Acis (niekt�re z nich pokona�y ju� dziewi�� dziesi�tych biegu Gyoll, zanim dotar�y do mniejszej rzeki, by� mo�e stanowi�cej prawdziwe �r�d�o wielkiej Gyoll) prze�adowuje si� na grzbiety jucznych zwierz�t.***I na odwr�t: wodzowie g�rskich plemion oraz wielcy posiadacze ziemscy, kt�rzy pragn� wyekspediowa� zbo�e i we�n� do miast po�o�onych daleko na po�udniu, zwo�� towary do miasta, by za�adowa� je na �odzie poni�ej katarakty rycz�cej pod �ukowym sklepieniem przelewu wybudowanego pod Zamkiem Acies.Jak zawsze, kiedy w�adza pr�buje podporz�dkowa� sobie niespokojny obszar, g��wn� trosk� jej przedstawiciela, czyli archonta, staje si� egzekwowanie decyzji wymiaru sprawiedliwo�ci. Po to w�a�nie, by narzuci� swoj� wol� tym spo�r�d �yj�cych poza murami miasta, kt�rzy ch�tnie by si� jej sprzeciwili, ma do dyspozycji siedem szwadron�w dimarch�w dowodzonych przez siedmiu oficer�w. S�d zbiera si� co miesi�c, w okresie mi�dzy pierwsz� kwadr� ksi�yca a pe�ni�, jego obrady za� zaczynaj� si� codziennie wraz z drug� porann� wacht� i trwaj� tak d�ugo, a� zostan� rozpatrzone wszystkie sprawy przewidziane na ten dzie�. Jako g��wny wykonawca wyrok�w musia�em uczestniczy� w ka�dej sesji, tak by archont mia� pewno��, �e jego decyzje nie ulegn� zniekszta�ceniu, a tym samym skaza�cy nie otrzymaj� �agodniejszej b�d� te� bardziej surowej kary, ni� to by�o w jego zamiarze. Jego celem by�o r�wnie� sprawowanie �cis�ej kontroli nad funkcjonowaniem Vinculi, w kt�rej przebywali wi�niowie. Oznacza�o to, �e moim udzia�em sta�a si� odpowiedzialno�� zbli�ona do tej, jaka spoczywa�a w naszej Cytadeli na barkach mistrza Gurloesa - przy zachowaniu w�a�ciwych proporcji, ma si� rozumie� - i przez pierwszych kilka tygodni pobytu w Thraksie jej ci�ar dawa� mi si� mocno we znaki.Wed�ug jednej z maksym mistrza Gurloesa nie ma idealnie usytuowanych wi�zie�. Jak wi�kszo�� m�drych sentencji, kt�re z za�o�enia maj� s�u�y� kszta�ceniu m�odych ludzi, ta te� by�a prawdziwa i jednocze�nie zupe�nie bezu�yteczna. Wszystkie ucieczki dziel� si� na trzy kategorie: dokonuje si� ich za pomoc� podst�pu, przemocy lub dzi�ki zdradzie stra�nik�w. W odludnych miejscach trudno o jaki� fortel, dlatego te� za takim w�a�nie usytuowaniem wi�zie� opowiadaj� si� najcz�ciej ci, kt�rzy po�wi�cili temu zagadnieniu wiele uwagi.Tak si� jednak nieszcz�liwie sk�ada, �e pustynie, g�rskie szczyty i samotne wyspy oferuj� znakomite warunki do przeprowadzenia ucieczki przy u�yciu przemocy. Je�eli wi�zienie zostanie obl�one przez przyjaci� uwi�zionych, minie zbyt wiele czasu, zanim wojsko przyb�dzie z odsiecz�, podobnie jak w przypadku buntu wi�ni�w; wszystko rozstrzygnie si� na d�ugo przed tym, zanim na miejsce dotr� wezwane posi�ki.Trudno�ci tych mo�na unikn�� na terenie g�sto zaludnionym i dobrze ufortyfikowanym, ale w�wczas nale�y liczy� si� z pojawieniem nowych, powa�niejszych niebezpiecze�stw. W takim miejscu wi�zie� nie potrzebuje tysi�ca przyjaci�, tylko jednego albo dw�ch, w dodatku wcale nie musz� to by� wojownicy - w zupe�no�ci wystarcz� na przyk�ad sprz�taczka i uliczny sprzedawca, naturalnie pod warunkiem, �e dysponuj� inteligencj� oraz stanowczo�ci�. Co wi�cej, je�li wi�niowi uda si� wydosta� poza mury, mo�e bez trudu wtopi� si� w anonimowy t�um, w zwi�zku z czym rezultat poszukiwa� nie zale�y ju� od tropicieli i ps�w go�czych, tylko od agent�w i tajnych informator�w.W naszym przypadku wi�zienie w jakim� odosobnionym, odludnym miejscu w og�le nie wchodzi�o w gr�. Nawet gdyby opr�cz stra�nik�w obsadzono je odpowiednio du�� liczb� �o�nierzy, kt�rzy broniliby go przed atakami autochton�w, zoantrop�w oraz najr�niejszych bandyt�w, od jakich a� roi si� w g�rzystej okolicy (nie wspominaj�c ju� o zbrojnych oddzia�ach zubo�a�ych arystokrat�w, kt�rym nigdy nie mo�na by�o ufa�), to nale�a�oby �ci�gn�� dodatkowe jednostki tylko po to, �eby zapewni�y ochron� transportom �ywno�ci i wyposa�enia. Dlatego w�a�nie Vincula znalaz�a si� w granicach miasta, dok�adniej rzecz bior�c mniej wi�cej w po�owie wysoko�ci zbocza na zachodnim brzegu rzeki i jakie� p� mili od Capulusa.Jest to staro�ytna budowla, kt�ra - przynajmniej moim zdaniem - od pocz�tku mia�a pe�ni� funkcj� wi�zienia, mimo i� wed�ug starej legendy kiedy� by�a grobowcem. Kilkaset lat temu zosta�a znacznie powi�kszona i zaadaptowana do nowych potrzeb. Patrz�cemu na ni� z �atwiej dost�pnego wschodniego brzegu mo�e przypomina� wyrastaj�c� z litej ska�y, czworok�tn� wie�� trzypi�trowej wysoko�ci, kt�rej p�aski, okolony blankami dach niemal styka si� ze �cian� urwiska. Ta widoczna jej cz�� - wielu go�ci odwiedzaj�cych miasto uwa�a j� zapewne za ca�o�� budowli - w rzeczywisto�ci stanowi jej najmniejszy i najmniej istotny fragment. W czasie kiedy pe�ni�em funkcj�...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]