GenZach Wyklad2 Enet
GenZach Wyklad2 Enet, WSFiZ- Psychologia, Genetyka zachowania
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
2012-11-05
chromosom
chromatyda
chromatyda
Biologiczne podstawy zachowań;
genetyka zachowania
Robert K. Filipkowski
filipkowski@vizja.pl
Mitoza
1 x 2n
2 x 2n
genom człowieka:
- ok. 3 mld nukleotydów
- ok. 2 m długości
kariotyp,
2n
(23 + 23)
46, XX lub 46,XY
X
rozmnażanie bezpłciowe – funkcja, zalety
rozmnażanie płciowe – funkcja, zalety
1
2012-11-05
Mejoza
Mejoza
1 x 2n
4 x 1n
!
Crossing-over
2n
2 x 1n
2 x 1n
4 x 1n
wymiana odcinków chromatyd siostrzanych
Przykłady mejozy
SPERMATOGENEZA
OOGENEZA
pary chromosomów – diploidalna liczba chromosomów (2n), n = 23
pary genów – geny identyczne lub różne
autosomy i chromosomy płciowe
Dziedziczenie płci u człowieka
Dziedziczenie płci u człowieka
X
chromosomy płci – X, Y
chromosomy autosomalne
(autosomy) – 22 pary
kariotyp: 46, XY
kariotyp: 46, XX
XY
XX
XY
XX
X
X
X
X
2
2012-11-05
Dziedziczenie płci u człowieka
Dziedziczenie płci u człowieka
X
X
XY
XX
XY
XX
XY
XX
XY
XY
XX
50%
XX
fenotypy:
50%
genotypy:
50%
50%
Chromosomy X i Y a autosomy
Chromosomy Y i X
gen dystrofii
gen
SRY
SRY jest czynnikiem
transkrypcyjnym.
gen
FMR1
gen hemofilii
gen daltonizmu
!
Gen / białko SRY determinuje płeć męską
Cechy sprzężone z płcią (determinowane przez geny na chromosomach płci):
- hemofilia,
- daltonizm,
- dystrofia mięśniowa Duchenne’a
- zespół łamliwego chromosomu X
para chromosomów – para chromosomów homologicznych
para chromosomów – para chromosomów homologicznych
3
2012-11-05
a
a
A
A
gen zajmuje miejsce
zwane
locus
B
B
B
B
wersje genu, np. e, E
to allele
w odniesieniu do genu w
danym locus osobnik
może być homozygotą
lub heterozygotą
c
c
C
C
d
d
d
d
mówimy o allelach
dominujących i
recesywnych
E
E
e
e
gen
– podstawowa jednostka dziedziczenia przekazywana potomstwu przez rodziców
–
odcinek DNA znajdujący się w chromosomie
– koduje odcinek ... ?
allele
– różniące się od siebie wersje genu, zajmują ten sam locus w chromosomach
homologicznych
locus
– miejsce zajmowane przez konkretny gen w chromosomie
homozygota (w odniesieniu do konkretnego genu)
– organizm diploidalny, który ma identyczne allele w obu chromosomach homologicznych
heterozygota (w odniesieniu do konkretnego genu)
– organizm diploidalny, który ma różne allele w obu chromosomach homologicznych
genotyp
– zestaw wszystkich alleli organizmu
fenotyp
– zestaw wszystkich cech organizmu (zewnętrzny wyraz genotypu)
allel dominujący
– przejawia się w fenotypie, gdy występuje w stanie heterozygotycznym lub
homozygotycznym
allel recesywny
– przejawia się w fenotypie, gdy występuje tylko w stanie homozygotycznym
a
a
A
A
B
B
B
B
mejoza (m.in. crossing-over)
rekombinacja
c
c
C
C
d
d
d
d
E
E
e
e
Źródła zmienności genetycznej
Reguły dziedziczenia cech
I. Prawo czystości gamet
(do gamety przechodzi tylko jeden allel)
1. Losowe rozchodzenie się
chromosomów
2.
Crossing-over
Otrzymujemy określone chromosomy
od matki lub ojca, ale przekazujemy
dalej chromosomy złożone z
przemieszanych fragmentów
ojcowskich i matczynych!
Powstaje potomstwo o
nierodzicielskich kombinacjach alleli
-
rekombinanty
3. Mutacje!
4
2012-11-05
Dziedziczenie w przypadku homozygot (dominujących)
Dziedziczenie w przypadku homozygot (recesywnych)
X
X
AA
AA
aa
aa
AA
AA
aa
aa
fenotypy:
100%
fenotypy:
100%
genotypy:
100%
genotypy:
100%
Dziedziczenie allelu dominującego
Dziedziczenie cechy determinowanej przez allel recesywny
X
X
Aa
aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
aa
AA
Aa
Aa
aa
fenotypy:
genotypy:
50%
50%
fenotypy:
75%
25%
50%
50%
genotypy:
25%
50%
25%
homozygota, heterozygota?
Dziedziczenie jednej pary cech (dziedziczenie alleli recesywnych)
Reguły dziedziczenia cech
X
a
A
a
A
II. Prawo niezależnej segregacji alleli
(różne cechy są dziedziczone niezależnie)
Aa
Aa
geny sprzężone – występujące na tym samym chromosomie
A
A
A
a
a
A
a
a
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]